Powiatowy Lekarz Weterynarii w Częstochowie informuje, że
w związku z wystąpieniem ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) na terenie
kraju należy podjąć działania mające na celu zabezpieczenie gospodarstw
utrzymujących drób domowy (fermowy i przyzagrodowy) przed ewentualnym
przeniknięciem wirusa grypy ptaków. Zaleca się utrzymanie na wysokim poziomie
bioasekuracji gospodarstw.
Grypa ptaków jest wirusową chorobą drobiu o bardzo dużym
znaczeniu ekonomicznym. Wywoływane przez nią straty wynikają nie tylko z faktu,
że wirus może wywoływać zachorowania i bardzo wysoką śmiertelność u ptactwa
domowego. Kraj, w którym pojawi się choćby jedno ognisko grypy, nie może
eksportować drobiu i produktów pochodzenia drobiarskiego co najmniej z regionu,
w którym choroba się pojawiła.
Dotychczas nie stwierdzono zachorowań spowodowanych
wirusem grypy H5N8 u człowieka.
Wyróżnia się wiele odmian wirusa grypy, które oznaczane są
symbolami, takimi jak np. H5N1 czy H5N8. Wirusy grypy bardzo szybko mutują, a
to sprawia, że skuteczność szczepionek jest bardzo ograniczona, nie ma też
skutecznych leków, gdyż, np. antybiotyki działają na bakterie, a nie na wirusy.
Dlatego jak na razie jedyną efektywną bronią w walce z grypą
ptaków jest:
·
szybkie rozpoznanie choroby w laboratorium,
·
likwidacja ptaków w ognisku,
·
wprowadzenie tymczasowych restrykcji na obszarze występowania grypy, aby
zapobiec jej dalszemu rozprzestrzenieniu (zgodnie z decyzją PLW).
Poza szybkim tempem mutacji, wirus posiada szereg innych
niekorzystnych cech. Na przykład długo przeżywa w niskich temperaturach: w
temperaturze +4°C (temperatura lodówki) ponad 2 miesiące, a w zamrożeniu wiele
miesięcy, a nawet lat. Dlatego też mylny, choć bardzo rozpowszechniony, jest
pogląd, że „zima wymrozi” wirusy grypy, gdyż to właśnie w tym okresie choroba
występuje najczęściej. Wirus jest zdradliwy również z tego względu, że u
jednych ptaków (np. kur czy indyków) może powodować bardzo gwałtowny przebieg i
wysoką śmiertelność, podczas gdy inne gatunki (np. kaczki czy gęsi) czasami
chorują, a niekiedy pozostają zdrowe. W tym samym czasie wirus może się u nich
niepostrzeżenie namnażać i mogą one stanowić „ciche” źródło zakażenia dla
wrażliwych ptaków. Na szczęście wirus grypy posiada też kilka słabych punktów.
Po pierwsze – jest bardzo wrażliwy na wysoką temperaturę i pod działaniem 70°C
ginie prawie natychmiast. Dlatego też drób i jaja właściwie upieczone,
usmażone lub ugotowane są w pełni bezpieczne. Po drugie – powszechnie stosowane
środki dezynfekcyjne, mydło i detergenty bardzo skutecznie eliminują
zagrożenie. Zachowanie podstawowych zasad higieny, częste mycie rąk ciepłą
woda z mydłem, dezynfekcja pomieszczeń inwentarskich, są prostymi, a
jednocześnie bardzo efektywnymi sposobami zapobiegania grypie.
Jakie objawy mogą sugerować, że drób choruje na grypę?
Na początku choroby spada apetyt i pragnienie. Ponieważ wirus atakuje mózg,
chore osobniki mogą wykazywać objawy nerwowe: drgawki, porażenia skrzydeł,
chwiejny chód, skręt szyi, czy też wygięcie szyi na grzbiet (tzw. „patrzenie w
gwiazdy”). Towarzyszyć temu może duszność, sine zabarwienie grzebienia i
biegunka. Ptaki są osowiałe, mają nastroszone pióra i gromadzą się wokół źródeł
ciepła. U drobiu nieśnego gwałtowanie spada liczba składanych jaj. U gęsi
składane jaja mogą być pozbawione skorup (tzw. „lanie jaj”). Hodowca powinien
jednak pamiętać, że opisane wyżej objawy nie zawsze muszą występować. Czasami
występują nagłe przypadki śmiertelne, bez poprzedzających je zauważalnych zmian
w zachowaniu. Dotyczy to przede wszystkim kur i indyków. Przenosicielem
wirusów grypy są ptaki dzikie, przede wszystkim gatunki związane ze
środowiskiem wodnym, czyli kaczki, gęsi i łabędzie. Inne gatunki mogą w
ograniczonym stopniu odgrywać rolę w rozprzestrzenianiu wirusa na bliskie
odległości. Drób może się zakazić jeśli korzysta z tych samych siedlisk, np.
zbiorników wodnych albo pastwisk, gdzie bytowały ptaki dzikie. Nie jest przy
tym konieczne, aby użytkowanie tych miejsc odbywało się w tym samym czasie.
Wirus może bowiem przeżyć w wodzie i innym wilgotnym środowisku przez wiele
dni, a nawet tygodni, szczególnie w niskiej temperaturze (o czym wspomniano
wyżej).
Podsumowanie:
· Drób
(ale również paszę i wodę) należy utrzymywać w sposób uniemożliwiający kontakt
z dzikim ptactwem
· Nie
wolno pozwolić ptakom domowym na korzystanie ze zbiorników wodnych, a słomę
służącą jako ściółkę trzeba odpowiednio zabezpieczyć przed dostępem dzikich
ptaków
·
Odzież i obuwie w których obsługiwane są ptaki oraz sprzęt do obrządku powinny
być przeznaczone tylko do tego celu; powinny być każdorazowo myte i często
odkażane
·
Wszystkie przypadki wystąpienia problemów zdrowotnych wskazujących na możliwość
zakażenia wirusem grypy ptaków, szczególnie gdy obserwowany jest nagły wzrost
śmiertelności, spadek pobierania paszy i wody, drgawki, porażenia, skręty szyi,
zasinienia grzebienia, duszność czy gwałtowne spadki nieśności, muszą być
zgłaszane lekarzowi weterynarii.